Serebral Palsi diğer adı “Beyin felci” nedir?

Genellikle doğum sırasında ve hemen sonrasında görülen serebral palsi hastalığı yani beyin felci, dünyada yaklaşık 17 milyonun üzerinde kişide görülüyor. Peki, serebral palsi nedir? Serebral palsi tipleri, çeşitleri neler? Serebral palsi tedavi yöntemleri, belirtileri…
Serebral palsi hastalığı iyileşir mi? Bu rahatsızlığa sahip olan kişilerde beyin hasarı nedeniyle motor becerilerde aksamalar mevcuttur. Ayrıca konuşma, görme gibi sorunlar da yaşandığından öğrenme güçlükleri çekilir. Beyin felci nedir, nasıl ortaya çıkar?
SEREBRAL PALSİ NEDİR?
Kas iskelet sistemi hastalığı olarak tanımlanan serebral palsi yani beyin felci, hamilelikte, doğum esnasında veya yenidoğan döneminde beyinde hasara bağlı olarak ortaya çıkıyor. Kasların tonusunu, hareketini ve motor becerileri etkileyen bir problemdir. Böylelikle vücudun koordineli ve amaçlı bir şekilde hareket etme kabiliyetini engeller. Çoğu durumda sebebi tespit edilemiyor. Beyinde herhangi bir nedenle ortaya çıkan hasar, çocukların kas ve vücut hareketlerinin etkilenmesine neden olur. Bununla birlikte konuşma, görme ve işitme gibi farklı sağlık sorunları da gelişebildiği için çocuklarda öğrenme güçlükleri de yaşanabiliyor. Serebral palsi, dünyada 17 milyonun üzerinde kişinin mücadele ettiği bir rahatsızlıktır.
Serebral palsiye birçok farklı türde beyin malformasyonu veya hasarı neden olabilirken bazen de birden fazla nedenden kaynaklanabilir. Vakaların %15 ila 20’si doğumdan kısa süre önce, doğum sırasında ve kısa zaman sonra ortaya çıkan sorunlardan kaynaklanır. Söz konusu sorunlar doğum sırasında oksijen eksikliği, enfeksiyonlar ve beyin travmasıdır. Hamilelik sırasında geçirilen kızamıkçık, toksoplazma, zika virüsü veya sitomegalovirüs enfeksiyonları gibi enfeksiyon çeşitleri serebral palsiye neden olur. Gen anormallikleri de beyinde yapısal bozukluklara neden olarak serebral palsiye sebebiyet verebilir.
Erken doğan bebekler bu bozukluğa daha hassastır. Yenidoğan döneminde sarılığa yol açan kandaki yüksek bilirubin seviyeleri, kernikterus adı verilen beyin hasarına neden olabilir. Kernikterus serebral palsinin önemli nedenleri arasındadır. Yaşamın ilk iki yılında görülen menenjit, ağır sepsis, yaralanmalar ve ciddi dehidrasyon gibi sorunlar beyne zarar verebilir ve sonrasında beyin felcine neden olabilir. Bebeklik döneminde geçirilen trafik kazaları ya da düşme, sarsılma gibi sebeplerin neden olduğu travmalar serebral palsiye yol açabilir.
SEREBRAL PALSİ BELİRTİLERİ
-Serebral palsi belirtileri hafif veya şiddetli olarak geniş bir yelpazede bulunur ve kişiden kişiye değişiklik gösterir. SP’li bazı insanlar yürümek ve oturmakta zorluk çekerken, diğerleri nesneleri kavrama ile ilgili sorunlar yaşayabilir. Belirtileri zaman içerisinde ya çok ilerler ya da hafifleyebilir. En sık görülen belirtileri:
-Yuvarlanma, tek başına oturma veya sürünme gibi motor beceri gelişiminde gecikmeler,
-Kas tonusunda aşırı sertlik ya da gevşeklik gibi değişiklikler,
-Konuşma gelişiminde gecikmeler ve konuşma zorluğu,
-Kaslarda spastisite adı verilen sertlik ve abartılı refleksler,
-Ataksi olarak adlandıran kas koordinasyonu zayıflığı,
-Titreme ve istemsiz hareketler,
-Sık sık düşme,
-Yutma problemleri,
-Vücudun bir tarafını tercih etme, örneğin nesneleri hep aynı elle tutma,
-Nöbet, zihinsel yetersizlik ve körlük gibi nörolojik problemler.
Serebral palsili çocukların geneli hastalıkla doğar, fakat aylar veya yıllar sonrasına kadar bir hastalık belirtisi göstermeyebilir. Belirtiler genellikle çocuk 3 veya 4 yaşına gelmeden önce ortaya çıkar.
SEREBRAL PALSİ TEDAVİ YÖNTEMİ VAR MI?
Serebral palsi tanısını koymak oldukça güç olsa da ağır vakalarda hemen doğum sonrası tanıyı koymak mümkün olabilir. Hafif formlarda tanıyı koymak 2 yıla kadar uzar. Örneğin spastik diplejik tipte olan serebral palsinin tanısını koymak ortalama 18 ay sürer. Tanıyı koymada kullanılan bir test ya da yöntem yoktur.
Serebral Palsi hastalığının kendisi tedavi edilemez, beyindeki hasar geri döndürülemez ancak hastalığın tipine göre çocukta görülen semptomlar tedavi edilir. Tedaviler cerrahi ve cerrahi olmayan tedaviler olarak 2’ye ayrılır. Cerrahi olmayan tedaviler; fizik tedavisi, breys ve ortez kullanımı ve spastisite için uygulanan madikal tedavileri içerir. Serebral palside cerrahi tedaviler 4-5 yaşlarından sonra yapılmaktadır. Cerrahi tedavi olarak istemli kas kontraksiyonları olan aynı zamanda spastisitesi olan çocuklarda 4-5 yaşlarından sonra yumuşak doku gevşetmeleri, tendon uzatma ve tendon transferleri yapılmaktadır. İlerleyen çocukluk yaşlarında görülen kemik ve eklem deformitelerine yönelik kemik ameliyatları ve deformiyeti düzeltici ameliyatlar yapılmaktadır.