3 ülkenin ‘”Petrol savaşından” Türkiye karlı çıkacak!

Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Birol, Atlantik Konseyi tarafından organize edilen “Kovid-19 ve Enerji Sisteminin Geleceği” konulu video konferansta yaptığı konuşmada, petrol piyasalarında tarihte görülmemiş bir süreç yaşandığını dile getirdi.
Kovid-19 sebebiyle düşen talep ve piyasadaki arz fazlasına bağlı olarak petrol fiyatlarının 20 dolar seviyesine gerilediğini anımsatan Birol, tüm bu gelişmelerin gelecek yıllarda çok önemli sonuçları olacağını söyledi.
Birol, küresel petrol talebinin bu yılın ilk çeyreğinde azalacağını fakat bu düşüşün ikinci çeyrekte daha büyük olacağını ifade ederek, “Petrol talebi şu an serbest düşüşte. Dünyanın günlük petrol talebi 100 milyon varil ve bunun yüzde 80’i ulaşımda kullanılıyor. Bugün dünyada 3 milyar insan Kovid-19 nedeniyle tecritteyiz ve hareket edemiyoruz. Bunun etkisiyle, 2020’de günlük petrol talebinin yaklaşık 20 milyon varil azalacağını öngörüyoruz.” diye konuştu.
EKONOMİSİ PETROLE BAĞIMLI ÜLKELERİN DURUMU ZORLAŞIYOR
Petrol talebindeki düşüşe rağmen Suudi Arabistan, Rusya ve bazı üretici ülkelerin piyasaya ilave petrol kapasitesi sürmeyi planladığını belirten Birol, şöyle devam etti:
“Bu süreçten Irak, Cezayir, Nijerya, Gabon, Umman, Ekvador gibi ekonomisi petrol gelirlerine bağımlı ülkeler çok ciddi bir şekilde etkilenecek. Hükümet bütçesinin yüzde 99’unu petrol gelirlerinden sağlayan Irak’ı düşünürsek, şu anki petrol fiyatlarıyla Irak, kamu çalışanlarının ancak yarısının maaşını ödeyebiliyor. Irak’ın kamu çalışanlarına ödediği aylık maaş yaklaşık 4 milyar dolar ama elde ettiği gelir 2,5 milyar dolar seviyesinde ki sağlık, eğitim ve diğer konulardaki masrafları hesaba katmadan böyle bir tablo ortaya çıkıyor. Bu durum, çok ciddi sosyal ve siyasi zorluklar ortaya çıkaracaktır.”
Birol, tüm finansal kurumları bu ülkelere destek olmaya davet etti.
“FİYATLARDA İYİLEŞME OLDUĞUNDA KAYA PETROLÜ ÜRETİMİ YENİDEN ARTAR”
Öte yandan, petroldeki arz fazlası ve düşük taleple birlikte dünya petrol stoklarının çok kısa bir süre içinde tamamen dolu hale geleceğini ifade eden Birol, “Bu süreçte birçok petrol şirketinde işten çıkarmalar olabilir. Petrol üreticisi ülkelere piyasanın stabil hale gelmesine katkı sağlamaları için çağrıda bulunuyorum.” diye konuştu.
Birol, özellikle Suudi Arabistan’ın rolüne dikkati çekerek, “Hem bu yılki G20 toplantısının başkanı olarak hem de petrol piyasasında daha önce gösterdiği yapıcı tutumlarından dolayı Suudi Arabistan’ın petrol piyasalarının düzelmesi için yapıcı bir rol üstlenmesini bekliyoruz.” dedi.
Rusya’nın ise Amerikan kaya petrolü üretimini durdurmak amacıyla hareket ettiğini belirten Birol, şöyle konuştu:
“Bu fiyatlarla, Amerikan kaya petrolü üretiminde özellikle yılın ikinci çeyreğinden başlayarak ciddi bir düşüş göreceğiz. Ben bu filmi daha önce de gördüm. Rusya, Avrupa Birliği gaz piyasalarındaki payını korumak ve artırmak için gaz fiyatlarını indirmişti. Şimdi ise aynı filmi daha büyük bir ekranda görüyoruz ki bu da petrol piyasalarında oluyor. Fakat, kaya petrolünün teknolojisi ve jeolojisi Amerika’da. Fiyatlarda iyileşme olduğunda, kaya petrolü üretiminin çok daha güçlü bir şekilde artacağını düşünüyorum.”
Birol, petrol piyasasındaki gelişmelerin doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz piyasalarını da ciddi bir şekilde etkilediğini dile getirerek, “Bu ve bundan sonraki süreçte, tüm hükümetlerin, liderlerin ve herkesin rengi ortaya çıkacak. Umuyorum ki bu beklenmedik zorluğa karşı birlik içinde ve doğru tarafta durarak tarihteki yerimizi alırız.” ifadelerini kullandı.
PETROLDE 20 DOLAR DÖNEMİ
Moskova, Riyad ve Washington arasında başlayan petrol fiyatları savaşının petrol varil fiyatının 20 dolar olacağı yeni bir dönemin başlamasına yol açabileceği belirtildi
Japon Nihon Keizai Shinbun gazetesinde yer alan analizde, petrol piyasasında başlatılan fiyat savaşının ekonomide yeni bir dönemi başlatabileceğinin altı çizildi.
“ABD, Rusya ve Suudi Arabistan, petrol piyasasındaki hegemonyalarını tehlikeye atarak kimin daha fazla dayanacağına dair bir iddiaya girdi ve diğer petrol üreten ülkeler bundan büyük zarar gördü” diyen Nihon Keizai Shinbun, her yerde iflas belirtileri bulunduğunu ve fiyat artışı konusunda bir umut olmadığını kaydetti.
Yeni tip korona virüs (Kovid-19) salgınının da etkisiyle beraber bazı petrol üreten ülkelerin zorluk çektiğini belirten gazete, Venezüella’nın korona virüsle mücadele için IMF’ten 5 milyar dolar istediğini anımsattı.
İran’ın da 1962’den beri ilk kez IMF’e başvurarak 5 milyar dolar talep ettiğine dikkat çeken Nihon Keizai Shinbun, İran’ın OPEC içinde petrol üretim hacmi bakımından ikinci sırada olduğunu ancak ABD yaptırımlarının etkisi altında bulunduğunu vurguladı.
Gazete, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ise Amerikan kaya petrolünü yakından izlediğini yazdı. Putin’in Suudi Arabistan’a yaklaşmayacağı öngörüsünde bulunan gazete, “Bu üçlü, kimin daha uzun süre dayanacağı konusunda birbiriyle yarışırken, OPEC üyeleri bu tempoya dayanamayacakları için OPEC’ten ayrılmaya başlayabilir” uyarısında bulundu.
Nihon Keizai Shinbun, bu senaryonun gerçekleşmesi halinde OPEC’in yeniden sadece Basra Körfezi ülkelerinin yer aldığı bir organizasyona dönüşebileceğinin altını çizdi.
PETROL FİYATLARI DÜŞÜK KALMAYA DEVAM EDECEK
Moody’s’ten yapılan açıklamada, dünya genelinde koronavirus (Kovid-19) kaynaklı ekonomik zararın yılın ikinci çeyreğinde süreceğinin tahmin edildiği belirtilirken, ekonomik temellerin yılın ikinci yarısında düzelmesinin öngörüldüğü kaydedildi.
Dünya genelinde petrol ürünleri talebinin sert düştüğüne dikkat çekilen açıklamada, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkelerin anlaşamamasının fiyatlarda aşırı dalgalanmaya neden olduğu vurgulandı.
Petrol fiyatlarının 2020 boyunca düşük kalmaya devam etmesinin beklendiğine yer verilen açıklamada, arzın azalmaya başlamasıyla petrol piyasasının yeniden kendini dengeleyebileceği aktarıldı.
Açıklamada, talepteki toparlanmayla ilgili belirsizliklerin devam ettiğinin altı çizilerek, petrol fiyatlarının 2021’de zayıf kalmasının da olası olduğu bildirildi.
Moody’s, Brent türü ham petrolün varil fiyatının bu yıl 35-40 dolar bandında, gelecek yıl ise 45-50 dolar bandında seyredeceğini öngörüyor.
DÜŞÜK FİYAT TÜRKİYE’YE YARIYOR
Petroldeki düşüş Türkiye’nin hem cari açığına hem de vatandaşın yakıt faturasına olumlu şekilde yansıyacak.
Küresel piyasalarda yaşanan ‘petrol şoku’nun ardından, ham petrolün varil fiyatının yıllık ortalama 30-45 dolar seviyesinde olması beklenirken, fiyatlardaki bu düşüşün Türkiye’nin enerji ithalatını yaklaşık 15 milyar dolar, enflasyonu ise 0,5-1 puan aşağı çekebileceği öngörülüyor.