Varis tedavisinde tüketilmesinde etkili besinler nelerdir?

Varisler, yol açtıkları yakınmalar ve kötü görüntü nedeniyle hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Obezite, toplardamar yetmezliği ve varis oluşumu için bilimsel olarak kanıtlanmış önemli bir risk faktörüdür (1, 2). Dolayısıyla ideal kilonuzu korumak ve bilinçli beslenmek sizi varis oluşumundan koruyabilir. Ayrıca, doğru besinleri uygun miktarda tüketmek varis yakınmalarınızı belirgin derecede azaltabilir. Bu yazıda, varisleriniz için hangi besinleri tüketmeniz ve nasıl bir diyet izlemeniz gerektiği konusunda bilgiler edinebilirsiniz.

Sağlıklı Beslenerek Obezitenin Önlenmesi

Obezite, özellikle karın içi toplardamarlardaki basıncı arttırarak toplardamar yetmezliği ve varisler için bir zemin hazırlar (3). Obezite bacak derin toplardamarlarında pıhtı (derin ven trombozu) oluşma riskini de arttırmaktadır (4). Sağlıklı ve bilinçli beslenme, aktif bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz ve yeterli uyku obezitenin önlenmesi için anahtar noktalardır. İdeal bir beslenme programı, en az miktarda işlem görmüş doğal besinleri içerir. Bu besinler; tam tahıllar (tam buğday, esmer pirinç), farklı renklerde sebzeler ve meyveler, kuru yemişler ve diğer sağlıklı protein kaynakları (balık), zeytinyağı ve diğer bitkisel yağları içerir. Bu besinlerin dengeli bir şekilde ve uygun miktarlarda tüketilmesi önerilir.

Varisler İçin Tüketilmesi Önerilen Besinler

1. Yüksek miktarda “rutin” içeren gıdalar

Yüksek oranda ‘rutin’ içeren besinler varisler için son derece yararlıdır.  Bir bitki pigmenti ya da biyoflavanoid olan ‘rutin’; elma kabuğu, karabuğday, üzüm, kiraz, yeşil çay, kuşkonmaz, soğan, incir ve narenciye meyvelerinde bulunur. Bu besinler, varis gelişmesi için yatkınlığı olan kılcal damarlarınızı güçlendirerek yararlı etkilerini gösterirler. Rutin içeriğindeki kuersetin antioksidan etkilidir, allerji yakınmalarını, yüksek tansiyon ve Alzheimer hastalığı riskini azaltabilir. Ayrıca ‘rutin’; damarlarınızı koruyucu, yangısal reaksiyonları azaltıcı, pıhtı önleyici ve antioksidan özelliklere sahiptir.

2. Yaban mersini

Yüksek oranda antosiyanin (bir flavonoid pigmenti) içerdiği için toplardamar duvarındaki kollajen matrix yapısını destekler ve hasar görmüş protein yapıların onarılmasını sağlar. Varislerdeki kan akımını iyileştirir. C vitamininden zengin olduğu için biyoflavonoidlerin düzeyini yükseltir. Böylece ağrı, yanma hissi vb yakınmalara yol açan yangısal reaksiyonları azaltır. İçeriğindeki tannin maddesi toplardamar dışına kan sızıntısını önler.

3. Su teresi

Eski çağlardan bu yana sağlığa olan yararları bilinmektedir. Yüksek oranda K, B1, B2, B6, C, E, magnezyum, karoten, demir, kalsiyum ve lif içerir. Modern bitkisel tıpta sıklıkla varislere yönelik olarak kullanılmaktadır.

4. Pancar

İçeriğindeki nitratlar aracılığıyla nitrik oksid düzeyini yükseltir. Nitrik oksid, damarlarınızın iç çeperinden salgılanan ve yaşamsal öneme sahip bir moleküldür. Nitrik oksid, atardamarları genişletir, pıhtılaşmayı engeller ve yangısal reaksiyonları azaltır. Düzenli olarak pancar tüketilmesi varislerin oluşumunu engelleme konusunda size yardımcı olabilir. İçeriğindeki betasiyanin maddesi vücudunuzdaki homosistein düzeyini düşürmeye yarar. Homosistein belli bir düzeye ulaştığında kan damarlarınız için zararlı olabilen bir doğal proteindir.

5. Biberiye

Biberiye kan dolaşımının artışını uyardığı için varisler için yararlıdır. Biberiye yağını varisli bölgeye sürdüğünüzde varislerin neden olduğu ağrı ve yanma hissiniz azalır. Ayrıca içerdiği rosmarinik asit serbest radikallerin dokularınıza zarar vermesini engeller.

6. Kuşkonmaz

Toplardamar sağlığı için mükemmel bir sebzedir. Kılcal damarları güçlendirir. A, C, E, K vitaminleri, lif, folat, niasin, krom ve fosfor gibi birçok vitamin ve mineral içerir.

7. Zencefil

Eski çağlardan bu yana toplardamar bozuklukları ve varislere yönelik olarak kullanılmaktadır. Kan dolaşımına yardımcı olur ve pıhtı oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Taze zencefil toplardamar sağlığı açısından daha faydalıdır.

8. Yeşil yapraklı sebzeler

Kıvırcık marul ve kara lahana, kan dolaşımını destekleyen bir mineral olan magnezyum açısından çok iyi birer kaynaktır. Brokoli bağ dokusunu güçlendirdiğinden varisler için özellikle önerilmektedir. Karahindiba ise doğal bir idrar söktürücü olduğu için bacaklarınızdaki şişliği azaltacaktır.

9. Karabuğday

Vücuttaki kan dolaşımını desteklediği düşünülen ve antioksidan etkinliği olan ‘rutin’ açısından harika bir kaynaktır. Bunun yanında, yüksek oranda lif içerdiği için sindirim sisteminizin doğru çalışmasını sağlar. Kabızlığı ve karın içi basıncınızın artmasını önleyerek bacaklardaki kanın kalbe ideal geri dönüşünü destekler.

10. Turunçgiller

Portakal, mandalina, greyfurt ve limon bol miktarda C vitamini içerir. C vitamini kollajen ve elastin yapımını destekleyerek damarlarınızın güçlü olmasını sağlar.

Hangi Besinleri Tüketmemelisiniz?

1. Rafine karbonhidratlar

Rafine karbonhidratlar, doğal olan gıdaların endüstriyel ekstraksiyon, konsantrasyon ve enzimatik dönüşüm gibi işlemlerden geçirilerek elde edilen şeker ve nişasta formlarıdır. Rafine karbonhidratlar neredeyse tüm lif, vitamin ve minerallerden arındırıldıkları için boş kalori olarak kabul edilebilirler. Rafine karbonhidratlara; makarna, beyaz pirinç, kraker, kekler, kurabiye, simit, çörek, yumuşak sandviç ekmeği, pizza hamuru ve gofret örnek olarak verilebilir. Rafine şekerler ise sükroz (sofra şekeri), yüksek fruktozlu mısır şurubu ve agav şurubudur.

Rafine karbonhidratlar birçok kronik hastalıkla ilişkili olmalarının yanı sıra toplardamar sağlığınız için de zararlıdır. Bu yüzden, mümkün olduğunca rafine karbonhidrat tüketiminden kaçınmalı ve esmer pirinç ve yulaf gibi daha fazla lif içeren tam tahılları tercih etmelisiniz. Lif sağlıklı bir sindirim sistemi ve düzenli bağırsak hareketlerine katkıda bulunduğundan beslenmenizin temel parçalarından birisi olmalıdır. Yeterince lif almadığınızda ve rafine karbonhidratlar tükettiğinizde bağırsak toplardamarlarınızda basınç artışı yoluyla hemoroid gelişme riskiniz de artar.

2. Şeker eklenmiş gıdalar

Çikolata, kurabiye ve kekler, toplardamar sağlığınızı kötüleştiren yüksek miktarda eklenmiş şeker içerir. Kanınızda yüksek miktarda şeker yüksek miktarda insülin salınımına neden olur. Rafine şeker yerine meyvelerden doğal yolla ve uygun miktarda şeker alımını tercih edin. Meyvelerin lif içeriği şekerin kanınıza daha yavaş salınımını sağlar.

3. Alkol

Düzenli ve sık alkol tüketimi hem varis oluşumuna hem de varislerinizin kötüleşmesine katkıda bulunduğu için mutlaka engellenmelidir.

4. Konserve gıdalar

Konserve gıdalar normalde bisfenol denilen bir kimyasal madde ile kaplanır. Bisfenol A vücudumuzda östrojen benzeri etki gösterdiği için varislerinizin kötüleşmesine katkıda bulunur (5). Konserve gıda yerine taze gıda tercih edin.

5. Tuzlu gıdalar

Yüksek miktarda tuz içeren conserve çorba, pizza, makarna sosları ve patates kızartması gibi yiyecekleri tüketmek sodyum aracılığıyla vücudunuzda su tutulumuna neden olur. Bu da vücutta kan volümü ve toplardamarlarda basınç artışına, bacaklarda ödem ve şişliğe neden olur.

Sonuç olarak, ideal kilonuzu korumak, obeziteyi engellemek, lifden zengin ve doğal gıdaları tüketmek toplardamar sağlığınız açısından son derece yararlı olacaktır. Hepinize sağlıklı ve mutlu günler dilerim.

Kaynaklar

• Jawien A. The influence of environmental factors in chronic venous insufficiency. Angiology 2003; 54 Suppl 1:S19-31. 

Van Rij AM ve ark.Obesity and impaired venous function. Eur J Vasc Endovasc Surg 2008; 35:739-744. Lee AJ ve ark. Lifestyle factors and the risk of varicose veins: Edinburgh vein study. J Clin Epidemiol. 2003;56:171–9.

• Heit JA, Spencer FA, White RH. The epidemiology of venous thromboembolism. Thromb Thrombolysis 2016;41:1311-6.

Rochester J, Bolden AL. Bisphenol S and F: a systematic review and comparison of the hormonal activity of bisphenol substitutes. Environ Health Perspect 2015;123:643-50.